Dünyaya gözlerimizi açıp birşeyler öğrenecek yaşa geldiğimizden itibaren hayatımıza “LOJİ” eki ile biten sayısız kavram girmektedir. Peki ama birçoğumuzun günlük hayatta defalarca kullandığı bu ek ne anlama gelmektedir? Bu ek dilimize nasıl geçmiştir? Bu ekle beraber kullanılan ama hiç duymadığımız başka hangi kavramlar vardır? Tüm bu soruların cevabını ve daha fazlasını aşağıdaki yazımızda bulabilirsiniz:
Loji, ingilizce son ek -ology veya -logy den Türkçeye girmiştir. Bir çalışma alanını veya akademik bir disipline işaret eder. Benzer şekilde -olojist son eki de, bu alan üzerinde çalışan kişiyi tanımlar. Yani “-loji” en genel anlamda; “herhangi bir alandaki çalışmalar” demektir. Örneğin JEOLOJİ, jeo; yer demektir. yer anlamına geldiği için jeoloji yer bilimi demektir.
Bu tür sözcükler genellikle Yunanca veya Latince köke sahip olup, son ek -loji, Yunancadaki -λογια (-logia) dan gelir.
Aşağıdaki lisetede “loji” eki ile biten bütün kavramlar bulunmaktadır:
“-LOJİ” Listesi
A
Akaroloji= mytelar, keneler ve buna banzer hayvanları inceleyen bilim dalı.
Akridiloji= çekirgeleri ve ağustosböceklerini inceleyen bilim dalı.
Aktinobiyoloji= radyasyonun yaşayan organizmalar üzerindeki etkisini inceleyen bilim dalı.
Aktinoloji= ışığın kimyasallar üzerindeki etkisini inceleyen bilim dalı.
Aerobiyoloji= havaya karışmış organik parçaları (bakteri, mantar sporları, çok küçük böcekler, polenleri) araştıran biyoloji dalı.
Aeroloji= atmosferi ve havayı inceleyen bilim dalı. (Ayrıca bakınız Meteoroloji)
Aeropalinoloji= atmosferdeki polen tanelerini ve sporları inceleyen bilim dalı..
Agnoioloji= doğadaki bilinmeyen, açıklanamayan şeyleri inceleyen bilim dalı.
Agrobiyoloji=(Tarım biyolojisi) bitkilerin beslenme ve toprak gereksinimlerini inceleyen bilim dalı.
Agroloji= (Toprak bilimi) toprakları ve özelliklerini inceleyen bilim dalı.
Agrostoloji= otsu bitkileri inceleyen bilim dalı.
Algoloji= algleri inceleyen biyoloji dalı.
Alerjiloji= alerjenleri araştıran tıp dalı.
Androloji= erkek vücudu ve hastalıklarını inceleyen bilim dalı.
Anesaaaioloji= anesaaaik maddeleri inceleyen tıp dalı.
Angeloloji= melekleri inceleyen bilim dalı..
Anjiyoloji= kan ve lenf dolaşım sisteminin anatomisini inceleyen bilim dalı.
Antropoloji= insanları inceleyen bilim dalı.
Apioloji=arıları inceleyen bilim dalı.
Araknoloji= örümcekler ve benzeri canlıları inceleyen bilim dalı.
Arkeoloji= geçmiş kültürlerin kullandığı materyalleri inceleyen tarih dalı.
Arkaeozooloji= geçmişte yaşamış insan ve hayvanların etkileşimlerini inceleyen tarih dalı.
Areoloji=Mars üzerine araştırmalar yapan bilim dalı.
Asuroloji= Asur medeniyetini araştıran bilim dalı.
Astakoloji= istakoz ve benzeri canlıları inceleyen biyoloji dalı.
Asteroseismoloji= yıldızların ses dalgaları ile ilişkisini araştıran bilim dalı. (Ayrıca bakınız Helioseismoloji)
Astrobiyoloji= hayatın kaynağını araştıran bilim dalı.
Astrojeoloji= gezegenlerin, asteroidlerin jeolojisini araştıran bilim dalı.
Astroloji= yıldızların insan üzerindeki etkilerini araştıran bilim dalı.
Atmoloji= doğa olaylarını araştıran bilim dalı.
Atomoloji= atomları araştıran bilim dalı.
Autekoloji= türleri tek başına araştıran ekoloji dalı.
Aksioloji= (Değer felsefesi) doğadaki değerleri inceleyen bilim dalı.
B
Bakteriyoloji= bakterileri inceleyen bilim dalı.
Balneoloji= kaplıca ve şifalı banyoların çeşitli hastalıklar üzerindeki etkilerini inceleyen bilim dalı.
Biyoklimatoloji= iklimin yaşayan organizmalar üzerindeki etkisini inceleyen bilim dalı.
Biyojeomorfoloji (ya da Ekojeomorfoloji)= organizma ile jeomorfoloji arasındaki etkileşimleri inceleyen bilim dalı.
Biyoseoloji= çeşitli organizmaların kendi aralarındaki ve doğal ortamlarıyla olan ilişkilerini inceleyen bilim dalı.
Biyoloji= hayatı inceleyen bilim dalı.
Biyometeoroloji= atmosferik koşulların canlı organizmalar üzerindeki etkilerini araştıran bilim dalı.
Boksoloji= şematik planlarla, örneğin şirketlerin organizasyon grafikleri ile ilgilenen bilim dalı.
Briyoloji= (Bryophyta bölümü) karayosunlarını inceleyen biyoloji dalı.
D
Deltiyoloji= posta kartlarının resimlerini araştıran, daha çok biriktiren dal.
Demonoloji=cinleri araştıran dal.
Dendrokronoloji= yaşlı ağaçları ve yaş halkalarını inceleyen bilim dalı.
Dendroloji=ağaçları inceleyen bilim dalı.
Deontoloji= etik kurallarıyla, görevleri araştıran bilim dalı.
Dermatoloji= ciltteki problemlerle ilgilenen tıp dalı.
Dermatopatoloji= Patolojinin dermatolojideki dalı.
Desmoloji= ligamentleri inceleyen bilim dalı.
Diyalektoloji= lehçeleri araştıran dal.
Dipteroloji= sinekleri inceleyen bilim dalı.
Dosoloji= ilaçların dozlarını ayarlayan, inceleyen bilim dalı. (Ayrıca bakınız Posoloji)
Doksoloji= Övgü, İlahi vb. ni inceleyen dal. (-loji’ye uygun değildir. En alta bakınız.)
E
Ekogeomorfoloji, ya da Biyojeomorfoloji= organizma ile jeomorfoloji arasındaki etkileşimleri inceleyen bilim dalı.
Ekohidroloji= canlıların su döngüsüyle olan hareketlerini inceleyen bilim dalı.
Ekoloji= yaşayan canlıların çevreleriyle ve birbirleriyle olan ilişkilerini inceleyen biyoloji dalı.
Ekofizyoloji= canlıların fiziksel fonksiyonları ve çevresiyle olan akrabalıklarını inceleyen bilim dalı.
Edafoloji= toprağın hayat üzerindeki etkilerini inceleyen toprak bilimi dalı.
Egyptology= eski Mısırlıları araştıran bilim dalı.
Elektrofizyoloji= doğal elektriğin vücutla ilgisini araştıran bilim dalı.
Embriyoloji= embriyoları inceleyen bilim dalı.
Emetoloji= emetik (kusturucu) faktörleri araştıran bilim dalı.
Endokrinoloji= iç salgı bezlerini inceleyen bilim dalı.
Enigmatoloji= bulmacaları, puzzleları inceleyen dal.
Enoloji (ya da Oenoloji)= şarapları ve şarap yapımını inceleyen dal.
Entomoloji=böcekleri inceleyen biyoloji dalı.
Enzimoloji= enzimleri inceleyen biyoloji dalı.
Epidemiology= salgın hastalıkları araştıran bilim dalı.
Epistemoloji= bilginin doğası, kapsamı ve kaynağı ile ilgilenen felsefe dalıdır.
Escapology=the practice of escaping from restraints or other traps.
Etnoloji= ırkları inceleyen bilimi.
Etoloji= hayvan davranışlarını inceleyen bilim dalı.
Etyoloji= hastalıkların tıbbi nedenlerini inceleyen bilim dalı.
Etimoloji= kelimelerin kökenlerini inceleyen bilim dalı.
Euloji= cümleleri inceyen dal.
Evrim biyolojisi= evrimi inceleyen biyoloji dalı.
Evrim psikolojisi= (genellikle insanda) evrimin psikolojik etkilerini araştıran bilim dalı.
Eksobiyoloji= uzayın dışındaki hayatı inceleyen dal.
F
Farmakoloji= ilaç bilimi.
Fonoloji= ses ile ilgilenen bilim.
Frenoloji= balataların ve fren pedallarının yapısını inceleyen otomotiv bilimi.
Fitopataloji= bitki hastalıklarını inceler.
Fizyoloji= hücre, doku ve organların işleyişini inceler.
Fitoloji= bitkileri inceler; eş anlamlısı botanik
Felinoloji= kedileri inceleyen bilim dalı.
Fetoloji= fetüsü (özellikle uterus içindeyken) inceleyen bilim dalı .
Formikoloji= karıncaları inceleyen bilim dalı.
G
Garboloji= atık ve çöpleri inceleyen bilim dalı.
Gastroloji ya da Gastroentroloji= mide ve bağırsak hastalıklarını inceleyen bilim dalı.
Gemoloji= süs malzemeleri ve kıymetli taşları inceleyen bilim dalı.
Geneloji= aile içindeki ilişkileri, özellikle soy kütüğü çıkarmaya yönelik araştırmaları konu alan blim dalı.
Genekoloji= çevre ile ilişkili genetik farklılıkları inceleyen bilim dalı.
Gerontoloji= eski çağları araştıran bilim dalı.
Glasiyoloji= buzulları inceleyen bilim dalı.
Gramatoloji= yazı sistemlerini inceleyen bilim dalı.
Grafoloji= yazan kişinin karakterini analiz etmek amacıyla, el yazılarını inceleyen bilim dalı.
H
Hematoloji= kan dokuyu inceleyen tıp dalı.
Helioloji= Güneş’i araştıran bilim dalı.
Helmintholoji= parazitik solucanları inceleyen bilimdalı. (Ayrıca bakınız Vermeoloji)
Hepatoloji= karaciğeri inceleyen tıp dalı.
Herboloji= şifalı bitkilerin kullanımlarını araştıran bilim balı.
Herpetoloji= sürüngenler ve amfibileri inceleyen bilim dalı.
Heteroptoloji= gerçek böcekleri inceleyen bilim dalı. ???
Histoloji= canlılardaki dokuları inceleyen bilim dalı.
Histopatoloji= hasta dokuların mikroskobik yapısını inceleyen bilim dalı.
Historiyoloji= (Tarih) tarihi yazıları ve olayları inceleyen bilim dalı. ???
Hungaroloji= Macar kültürünü inceleyen dal.
Hidrojeoloji= yeraltı sularını inceleyen bilim dalı.
Hidroloji= suyu inceleyen bilim dalı.
Hipnoloji= uykuyu incelyen bilim dalı. (Ayrıca bakınız somnoloji)
İ
İhtiyoloji= balıkları inceleyen biyoloji dalı.
İhnoloji= fosil izlerini inceleyen bilim dalı.
İmmünoloji= bağışıklık sistemini inceleyen tıp dalı.
İslamoloji= İslam dinini araştıran dal.
J
Japonoloji= Japonlar üzerine araştırma yapan dal.
Jeobiyoloji=biyosfer ve biyosferin litosfer ve atmosferle olan ilişkisini inceleyen bilim dalı.
Jeokronoloji= dünyanın yaşı ile ilgili çalışmalar yapan bilim dalı.
Jeoloji= yer bilimi.
Jeomorfoloji= geleneksel anlamda dünyanın ancak giderek artan sıklıkta olmak üzere yakın gezegenlerin yüzey formlarını inceleyen bilim dalı.
Jinekoloji= kadın hastalıklarını veya genel anlamda kadını inceleyen bilim dalı.
Judeoloji= Museviler üzerine araştırma yapan dal.
K
Kaliyoloji= kuşların yuvalarıyla ilgili çalışma alanı.
Kampanoloji= çan ve zil çalma sanatı ile ilgili çalışmalar.
Karakteroloji= karakter inceleyen çalışmalar.
Kardiyoloji= kalbi konu alan bilim dalı.
Karyoloji= hücre ile ilgili çalışmalar.
Karpoloji= tohum ve meyvelerin yapısı ile ilgili çalışmalar.
Kimatoloji= dalga ve dalga hareketleri araştırmaları.
Killoloji= insanların diğer insanları öldürmesini inceleyen çalışmalar. (Grossman teorisi)
Kinesiyoloji= insan anatomisi ile hareketleri inceleyen bilim dalı (tıbbın bir kolu).
Klimatoloji= iklim bilimi.
Koroloji= biyolojik veya diğer kavramların bulundukları yerlerle olan ilişkilerini inceler.
Kronoloji=çeşitli şeylerin zamanla olan ilişkisini veya zamanın kendisini araştıran bilim dalı.
Kodikoloji= kitap ve elyazması eserlerin hazırlanması ile ilgili çalışmalar (mürekkep, kağıt, parşömen, vs.).
Koleopteroloji= kınkanatlılarla ilgili çalışmalar.
Konkoloji= hayvan kabukları ve yumuşakçalarla ilgili çalışmalar.
Konyoloji= atmosferdeki tozu ve bu tozun bitki ve hayvanlar üzerindeki etkisini araştırır.
Kozmetoloji= kozmetik ve kullanımları ile ilgili alan.
Kozmoloji= evrenin kendisini veya bizlerin onun içindeki yerini araştıran bilim dalı.
Kranyoloji= kafatasının karakteristikleri ile ilgili çalışma alanı.
Krayoloji= çok düşük sıcaklıklarla ve ilgili alanlar üzerine yapılan çalışmalar.
Kremlinoloji= Sovyetler Birliği üzerine çalışmalar.
Kriminoloji= suç bilimi.
Kriptoloji= gizli iletilerin şifrelenmesi ve bu şifrelerin çözümlenmesi ile ilgili çalışmalar.
Kriptozooloji= efsanevi özellik taşıyan ya da taşımayan hayvanlar üzerine yapılan araştırmalar.
Ksiloloji= odun bilimi.
L
Limnoloji=göl bilimi.
Litoloji= kayaç bilimi.
Ludoloji= video oyunlarını inceler.
M
Malakoloji= yumuşakçaları inceler.
Mammaloji= memeli hayvanları inceler.
Metroloji= ölçüm bilimi.
Mikrobiyoloji= mikroorganizmaları inceler.
Mineraloji= mineral bilimi.
Müzikoloji= müzik bilimi.
Mikoloji= mantarları inceler.
Miyoloji= kas bilimi.
Mirmekoloji= karıncaları inceleyen bilim dalı.
Mitoloji= efsane bilimi.
O
Oşinografi= okyanus bilimi.
Odonatoloji= yusufçukları ve kızböceklerini inceleyen bilim dalı.
Odontoloji= diş bilimi.
Odyoloji= işitme ile ilgilenen tıp dalı.
Oenoloji= şarap bilimi.
Oksoloji= insanın büyümesini inceleyen tıp dalı.
Onkoloji= kanseri inceleyen bilim dalı.
Oneiroloji= rüyaları inceleyen bilim dalı.
Ontoloji= varlık bilimi.
Ooloji= yumurtaları inceleyen bilim dalı.
Oftalmoloji= göz bilimi.
Organoloji= müzikal enstrümanları (sadece organ adı verilen klavyeleri değil) inceleyen bilim dalı; alternatif olarak anatomik organları inceleyen bilim dalı.
Ornitoloji= kuşları inceleyen bilim dalı.
Orthopteroloji= çekirge ve cırcırböceklerini inceleyen bilim dalı.
Oroloji= dağlar ve dağların haritalanması alanında çalışan bilim dalı.
Osteoloji= kemik bilimi.
Otolaringoloji= kulak ve boğaz ile ilgilenen tıp dalı.
Otoloji= kulak bilimi.
Ototrinolaringoloji= kulak – burun – boğaz (KBB) ile ilgilenen tıp dalı.
P
Paleontoloji= fosil bilimi.
Parasitoloji= parazitleri inceler.
Patoloji= hastalıkları inceler.
Pedoloji (toprak)= toprak bilimi.
Pedogoji =çocuk bilimi
R
Radyoloji= genellikle iyonizasyon radyasyon ile uğraşan ışın bilimi
Refleksoloji= refleks ve refleks cevabını araştıran bilim.
Reoloji= akış bilimi.
Romatoloji= romatizmal hastalıkları inceleyen bilim.
Rinoloji= burun ve hastalıklarını inceleyen bilim.
S
Sismoloji= deprem bilimi.
Selenoloji= ay ile ilgilenen bilim dalı.
Sosyoloji= toplum bilimi.
Sosyobiyoloji= evrimin hayvan davranışları üzerindeki etkisini inceleyen bilim dalı.
Sovyetoloji= komünist Sovyetler Birliği’ni inceleyen bilim dalı.
U
Üroloji= ürogenital sistemi inceleyen ve hastalıklarının tedavisi için çalışan bilim dalı.
Ufoloji= Tanımlanamayan Uçan Nesne (UFO) olgusunu inceleyen bilim dalı.
V
Venereoloji= Cinsel hastalıkları inceler.
Veksilloloji= bayrak bilimi.
Viroloji= virüsleri inceler.
Volkanoloji= yanardağları inceler.
Z
Zooloji= hayvanları inceleyen bilim dalı.
Zymoloji= fermantasyon bilimi.
Kaynak:uzmanportal.com
Son Yorumlar